Abstrakt

Konstytucja 3 maja uznawana jest za drugą na świecie nowoczesną spisaną konstytucję (tuż po amerykańskiej). Została stworzona podczas obrad Sejmu Wielkiego pod koniec XVIII wieku. Miała na celu zreformować I RP i uratować państwo przed rozpadem i agresją sił zewnętrznych.

Cele warsztatu: przyswoić wiedzę na temat obrad Sejmu Wielkiego i konstytucji 3 maja z użyciem pomocy audiowizualnych i pracy w grupach. Przeanalizować polskie konflikty wewnętrzne schyłku I RP.

Sugerowane dla: klas 6 szkoły podstawowej lub dla klas ponadgimnazjalnych

Długość zajęć: 1-2 godziny lekcyjne

Wymagania od uczestników:
  • Podstawowa wiedza na temat sytuacji w Polsce po I zaborach.
  • Podstawowa wiedza na temat sytuacji międzynarodowej w Europie w tym czasie (II połowa XVIII wieku).
  • Podstawowa umiejętność korzystania ze źródeł.

Metodologia i organizacja warsztatu

Zadania na warsztacie zostaną zrobione w sali. Uczniowie zostaną podzieleni na grupy i będą musieli wykonać następujące ćwiczenia:

1. Zapoznanie się z materiałami, wykonanie quizów i innych zadań, które mają pomóc uczniom przyswoić podstawową wiedzę na temat Sejmu Wielkiego i konstytucji 3 maja.

2. Wybór konkretnych fragmentów ze źródeł z naszego archiwum, zależnie od przydzielonego tematu.

3. Zadawanie odpowiednich pytań i kwestionowanie zawartości tych dokumentów/obrazów (krytyka źródeł, poszukiwanie wskazówek, itp).

4. Stworzenie podsumowania swojego przydzielonego tematu.

5. Porównanie osiągnięć różnych grup. To zadanie może stanowić wstęp dla produkcji projektu historycznego (pisanego, wizualnego, audiowizualnego, etc).

 

Część I – Źródła

Dokumenty i obrazy

  • Galeria:

Materiały audiowizualne

Część II – Przykładowy plan warsztatu

Warsztat należy zacząć od wstępu na temat sytuacji w I Rzeczypospolitej w II połowie XVIII wieku. Trzeba się upewnić, że studenci wiedzą w jakiej sytuacji znalazło się państwo.

Następnie można skorzystać z podlinkowanej wcześniej infografiki/prezentacji na temat postanowień Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja. Tak, żeby mieć kilka podstawowych faktów w jednym miejscu.

Po tym możemy obejrzeć animację analizującą obraz Jana Matejki, Konstytucja 3 maja:

Następnie możemy przeprowadzić quiz na temat Sejmu Wielkiego:

Warto też przyjrzeć się linii czasu:

Teraz możemy przejść do etapu pracy grupowej. Plan jest taki, żeby podzielić uczniów na stronnictwa biorące udział w Sejmie Wielkim. Każda grupa będzie starała się bronić swojej pozycji: przeciwko/za reformom, przeciwko/za konstytucji i dzielić się swoją wizją uratowania RP.

Warto zacząć od quizu, żeby wyłonić członków poszczególnych stronnictw:

Jedyny problem na jaki tu natrafimy to to, że uczniowie mogą się nie garnąć do tego, żeby być czarnymi charakterami i dołączyć do obozu magnackiego. Warto będzie dokonać dodatkowych podziałów wśród studentów, żeby grupy były względnie równe pod względem ilości członków.

Poszczególne grupy mają teraz listę zadań.
1. Przyjrzeć się tekstowi konstytucji.

Niech każdy znajdzie fragmenty, które jego stronnictwu szczególnie nie pasują (i zaszkodzą RP), lub szczególnie pasują (i są kluczowe dla uratowania RP). Niech trójka przedstawicieli grupy wygłosi przemowę na ten temat.

2. Przyjrzeć się obrazowi Matejki.

Wcześniej podlinkowana animacja wyjawiła już wiele sekretów tego obrazu. Różne stronnictwa mogą podkreślać, różne aspekty obrazu dla swojej korzyści. Dla jednych to może być propaganda, źle ukazaująca postaci, a w ogóle to Matejki tam nie było przecież. Dla drugich obraz może ukazywać głębokie zrozumienie dla historii Polski i tego jak ważna była konstytucja 3 maja mimo, że siły przeciwne RP się tam czaiły.

3. Przyjrzeć się obrazowi Wojniakowskiego.

 

Podsumowanie

Na sam koniec uczniowie mogą wspólnie spisać swoje wnioski i argumenty za swoim stronnictwem. Mogą je wspólnie wygłosić w dyskusji. Mogą je też nagrać i stworzyć swój filmik propagandowy. Wszyscy chcą dobra RP, ale w różny sposób chcą je osiągnąć.